İyulun 2-də Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzi və Rusiyanın “Valday” Beynəlxalq Diskussiya Klubunun birgə təşkilatçılığı ilə “Qlobal energetika və beynəlxalq siyasi risklər” adlı beynəlxalq videokonfrans keçirilib. Tədbirdə açılış nitqi ilə çıxış edən “Valday” Beynəlxalq Diskussiya Klubunun İdarə heyətinin sədri Andrey Bıstritskiy dünyanın hazırda üzləşdiyi pandemiya böhranından danışaraq deyib ki, normal həyata qayıtmaq üçün kifayət qədər vaxt tələb olunacaq. Onun sözlərinə görə, bu dövrdə dünya daha bariz şəkildə energetikanın əhəmiyyətini anladı: “Energetika müxtəlif mahiyyətli bir sıra münaqişələrin tərkibindədir. Energetika siyasi proseslərlə yanaşı addımlayır. Enerji olmadan həyatın davam etdirilməsi mümkün deyil. Bu gün təşkil olunmuş konfransda bu istiqamətdə müzakirələr aparılacaq”.
Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin İdarə Heyətinin Sədri Fərid Şəfiyev Rusiya və Azərbaycanın həyatında energetikanın böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini bildirib. Onun sözlərinə görə, xüsusilə energetika sahəsində Rusiya ilə əməkdaşlıq çox əhəmiyyətlidir: “Azərbaycanın müstəqillik tarixinə baxsaq, 90-ci illərdə rəqabət haqqında geniş müzakirələr aparılırdı. Hazırda bir sıra məsələlərdə rəqabət kənara qoyulmalı və əməkdaşlığa yönəlik münasibətlər nəzərdən keçirilməlidir”.
Energetika nazir Pərviz Şahbazov çıxışı zamanı deyib ki, “OPEC+ çərçivəsində tənzimləmə mexanizmlərini nəzər alaraq Azərbaycan ilk addım atan ölkələrdən olub. O bildirib ki, dünya ölkələri mövcud vəziyyətdə əməkdaşlığa və innovasiyalara daha açıq olmalıdır: “OPEC+ nəticəsində qəbul olunmuş qərarların icrasının sabit qalmasına nail olmalıyıq. Bu formatın genişlənməsini labüd hesab edirəm. Azərbaycan öhdəliklərinə sadiqdir və neft bazarında sabitlik proseslərinə töhfəsini davam etdirəcək”.
Energetika naziri bildirib ki, neft istehsalı və dənizdən neftin çıxarılması Azərbaycanın adı ilə bağlıdır. Belə ki, 1899-cu ildə Azərbaycan dünya tələbatının 50 faizini ödəyirdi. Pərviz Şahbazov həmçinin ənənəvi enerji mənbələrinin cəlbediciliyinin əvvəlki kimi olmadığını və bərpa olunan enerji mənbələrinin rolunun artırılmasının vacibliyini qeyd edib: “Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev bərpa olunan enerji mənbələrinin artırılması və ölkədəki enerji mənbələrinin şaxələndirilməsini inkişafın prioritet sahələri kimi müəyyən edib. Bununla bağlı qanun layihəsi hazırlanıb. Özəl sektorun və investisiyanın cəlb olunması üçün əlverişli şəraitin yaradılması istiqamətində addımlar atılır”. Nazir Azərbaycan Rusiya münasibətlərindən də danışaraq Rusiya şirkətlərinin son 26 ildə “Şahdəniz”, Cənub Qaz Dəhlizi layihələrində aktiv iştirak etdiyini bildirib. Onun sözlərinə görə, Azərbaycanın neft-qaz sektoruna Rusiya şirkətlərinin sərmayəsi 4 milyard dollara bərabərdir.
Rusiyanın Energetika naziri dünya iqtisadiyyatının bu il gözlənilməz hadisə ilə üzləşdiyini deyib. Onun sözlərinə görə, bu il ÜDM-də 5-6 faiz azalma gözlənilir və bu da dünya energetikasına ciddi təsir edəcək. Rusiyalı nazir bildirib ki, energetika ən ciddi ssenarilərə dayanıqlılığı təmin edə bilər: “Tələbatın kəskin azalmasına baxmayaraq həddən artıq təklifin olması ilə əlaqədar böhranın qarşısını almalıyıq. Biz hasilatın ciddi azalmasına nail olmasaydıq, qiymətlərin uzun müddətli ciddi düşməsi və mənfiyə getməsinin şahidi olardıq. Anbarların dolması ehtimalı var idi. OPEK-in qərarı vaxtında verilmiş qərar idi. Hazırda bazar həssasdır. Buna görə istehsalçılar arasında əməkdaşlıq çox vacibdir”.
“Valday” Beynəlxalq Diskussiya Klubunun elmi iş üzrə direktoru Fyodor Lukyanovun moderatorluğu ilə keçirilən tədbirdə ekspertlər sessiyası baş tutub. İlk olaraq çıxış edən Rusiya Milli Enerji Təhlükəsizliyi Fondunun baş direktoru Konstantin Simonov enerjinin siyasi proseslərə təsiri mövzusunun ötən əsrin 50-60-cı illərindən mövcud olduğunu deyib. Onun sözlərinə görə, bu özünü birinci və ikinci neft böhranlarından sonra daha çox büruzə verib. Lakin onun fikrincə, energetikanın siyasiləşməsi son zamanlar dəyişib və buna şist inqilabı və yaşıl inqilab səbəb olub.
BP şirkətinin Yaxın Şərq və Xəzər regionunda kommunikasiya və xarici əlaqələr üzrə vitse-prezidenti Bəxtiyar Aslanbəyli çıxışı zamanı pandemiyanın qlobal enerji bazarına təsirlərindən danışıb. Onun sözlərinə görə, çətin iqtisadi vəziyyətə baxmayaraq BP şirkəti Azərbaycandakı layihələrin icrasına sadiqdir: “Məqsədimiz ən azından qarşıdakı 30 ildə Azərbaycanda biznesi davam etdirməkdir. Bu da ölkə ilə Hasilatın Pay Bölgüsü sazişinə əsasən həyata keçirilir. Lakin biz Xəzər hövzəsinin rəqabətliliyini artırmalıyıq ki, layihələr aşağı qiymətdə belə rəqabətli olsun. Biz həmçinin Azəri- Çıraq-Günəşli ilə bağlı “Əsrin müqaviləsi” layihəsini davam etdirməyə sadiqik”.
Kral Fahd adına Neft və Minerallar Universitetinin departament rəhbəri Şafi Aldamer çıxışında neftdən siyasi proseslərdə istifadə olunmadığını, əksinə siyasi prosesləri tənzimlədiyini deyib. Onun sözlərinə görə, OPEC sabitləşdirmə faktorudur və bu təşkilatda inhisarçılıq yoxdur: “Azərbaycanın OPEC+ çərçivəsində dünya iqtisadiyyatının sabitləşməsinə cəhdlər edir. Düşünürəm ki, bu format davam edəcək. Bu prosesdə əlində gələni edən ölkələr bazara nəzarət və siyasi gündəmi dəyişmək üçün deyil, bazarı sabitləşdirmək üçün edir”.
Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin İdarə heyətinin üzvü Esmira Cəfərova məhz 2016-ci il Davos Forumunda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin qeyri-OPEC ölkələrinin forumunun yaradılması təşəbbüsü ilə çıxış etdiyini vurğulayıb. O, neftə olan tələbatın sürətlə azalmasından danışaraq, qazın buna daha az məruz qaldığını bildirib. Onun sözlərinə görə, həmçinin bərpa olunan enerji böhrana daha ciddi müqavimət göstərib. Esmira Cəfərova deyib ki, dövlətlərarası əməkdaşlıq olmasa, bu çağırışların öhdəsindən gəlmək mümkün olmayacaq.
Almaniya-Rusiya Forumunun elmi direktoru Aleksandr Rar dünya bazarında dəyişiklilərin dünyada geosiyasi münaqişələrə də təkan verdiyini bildirib. O, son zamanlar “Şimal Axını 2” layihəsi ətrafında müzakirələr və ABŞ-ın sanksiya təhdidlərinə toxunub. Onun sözlərinə görə, bütün bunların fonunda Almaniya enerji şirkətlərini özəlləşdirib və bazar qanunlarının öhdəsinə buraxıb.
“Valday” Beynəlxalq Diskussiya Klubunun proqram direktoru İvan Timofeyev çıxışı zamanı hazırda ABŞ-ın beynəlxalq maliyyə sistemində liderlik etdiyini bildirib. Onun sözlərinə görə, dollar dünyada ən çox işlənən pul vahididir və amerikalılar bundan siyasi alət kimi istifadə edirlər. O bildirib ki, Aİ nə qədər iradə nümayiş etdirsə də, bazarda sərbəst hərəkət edən şirkətlər ABŞ qanunlarına tabe olub “Şimal axını”ndan uzaqlaşacaq.
Tədbir daha sonra sual-cavab sessiyası ilə davam etdirilib.
Qeyd edək ki, konfrans sabah da qapalı şəkildə öz işini davam etdirəcək.
Konfransın ikinci günündə Azərbaycanın Xarici İşlər nazirinin müavini Xələf Xələfov, Rusiyanın Xarici İşlər nazirinin müavini Andrey Rudenko, Rusiya Energetika nazirinin müavini Pavel Sorokin və Azərbaycanın Energetika nazirinin müavini Samir Vəliyev çıxış edəcək və Rusiya və Azərbaycan münasibətləri, nailiyyətlər, çağırışlar və qarşılıqlı fayda kəsb edən əlaqələrin perspektivlərinə dair müzakirələr aparacaqlar. Konfransın işində həmçinin Beynəlxalq Əlaqələr üzrə Moskva Dövlət İnstitutunun (MQİMO) elmi əməkdaşları Nikolay Silayev, Sergey Markedonov, Rusiya Elmlər Akademiyasının elmi əməkdaşı Stanislav Pritçin, Milli Məclisin üzvü Nizami Səfərov, politoloq Tofiq Abbasov və Azərbaycanın Rus İcmasının sədr müavini Anastasiya Lavrina iştirak edəcək.
https://www.youtube.com/watch?v=nPH7KRU3H3o&t=1821s
